Yemlerde Küflenme
Yemlerde küflenme, hem üreticiler hem de çiftlik hayvanları için ciddi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Küflenme yemlerin besin değerini düşürerek hayvanların sağlıklı gelişimini engeller, verimi düşürür.
Günümüzde 200’den fazla küf türü bulunmaktadır ve bunların bir kısmı belli koşulların altında gıda ve yemlerde mikotoksin adında zehirli madde oluşturur.
Mikotoksin ve aflatoksin gibi zararlı bileşenlerin oluşumu hayvanların sağlık durumunu tehlikeye atar.
Hem gözünüz gibi baktığınız hayvanlarınızın hastalanmasına yol açabilir hem de ekonomik kayıplara neden olabilir.
Yem üzerinde gözle görünür küf bulunmaması aflatoksinlerin bulunmadığı anlamına gelmez. Bu nedenle gıda güvenirliği açısından önemli bir tehlike oluştururlar.
Üreticiler bu durumla başa çıkmak için ek maliyetlerle karşılaşırken hayvanların sağlık sorunları da ortaya çıkar. Bu nedenle silajın nem kontrolünün yapılması, uygun koşullarda saklanması ve işlenmesi büyük önem taşır.
Küf Oluşturan Zehirli Maddeler
Yemlerde küf oluşumuna neden olan mantar türleri bulunmaktadır. Zehirli madde üreten bu mantarları solumak son derece zararlıdır. Tahıllarda ve her türlü kuru gıdada üreyebilirler. Hem insanlar hem de hayvanlar için tehlike arz ederler. En yaygın iki türü mikotoksin ve aflatoksindir.
Mikotoksin Nedir?
Mikotoksinler, mantar türleri tarafından üretilen zehirli maddelerdir. Küf zehri olarak bilinen mikotoksin insanlar ve hayvanlar tarafından solunum yahut sindirim yoluyla alındığında latent, akut veya kronik zehirlenmelere yol açabilir, ekonomik zararlara da neden olabilir.
Aflatoksin Nedir?
Yemlerde ve her türlü kuru yiyecekte rutubetin artmasına ve sıcaklığa bağlı olarak küf oluşturan mantar türleri ürer ve mikotoksin oluşur. Mikotoksinler arasında en tehlikeli olan zehir, literatürde Aspergillus flavus ve Aspergillus parasiticus olarak geçen iki küf türünün oluşturduğu “Aflatoksin”dir.
Özellikle silaj yapımında kullanılan yer fıstığı, pamuk tohumu ve mısır gibi yem bitkilerinde bulunur ve insanlarda karaciğer kanserine neden olabilir. Dolayısıyla yemlerin küflenmesi ciddi bir sorundur.
Küf Nasıl Temizlenir?
Aflatoksinler yüksek sıcaklıklara dayanıklı olduğu için ateşte pastörize etmek, pişirmek veya kaynatmak, toksik etkilerini azaltmaz. Bu nedenle nemli ve sıcak ortamda küflenme riski taşıyan ürünleri doğru saklamak çok önemlidir.
Yemdeki küf herhangi bir işlemle temizlenemediği için küflenmenin nedenlerini anlamak nelerin küflenmeye sebep olabileceğini bilmek gerekir.
Yemlerde Küflenme Olayını Etkileyen Faktörler
Yemlerde küflenme sürecini etkileyen bazı önemli faktörler şunlardır:
Rutubet/Nem: Mantar sporları %50 veya daha yüksek nem oranına sahip ortamda gelişir.
Isı: Mantarların çoğalması için ortalama sıcaklık 27°C'dir, birçok tür 15°C'nin üzerinde de üreyebilir.
Oksijen: Mantarlar aerobik organizmalardır. Ortamda yeterli oksijen yoksa gelişimleri yavaşlar.
Besin Çeşidi: Yüksek karbonhidrat ve yağ içeren tarımsal ürünler, küflenmeye daha yatkındır.
pH Seviyesi: Mantarlar genellikle pH 2 ile 7.5 arasında gelişirler.
Yemlerde Küflenme Çeşitleri
Küflenmeye neden olan pek çok etken olsa da besinler ve yemlerde küflenmeye neden olan mantarlar genellikle üç ana kaynaktan gelir:
Tarla Mantarları: Ekim alanlarında bulunan ve bitkilere zarar veren mantar türleridir.
Ambar Mantarları: Hasat sonrası ürünlere bulaşan ve 20°C sıcaklıklarda, %60 civarı yüksek rutubette gelişen mantar türleridir.
Polen Mantarları: Çevresel koşullardaki değişikliklerden etkilenen mantarlardır.
Yemlerde Küflenme Önleme Yöntemleri
Mikotoksinler gıda güvenliği açısından büyük bir tehdit oluşturur. Uygun koşullarda saklanmayan ürünler ciddi sağlık riskleri taşıyabilir. Belirli konularda dikkatli önlemler alarak mikotoksin zararlarının önüne geçmek ve yemleri küften korumak mümkündür.
Tarla Şartlarının Kontrolü
Hasat öncesinde ürünlerin böcek saldırılarından korunması gerekir. Böcekler mantar taşıyorsa hasat edilecek ürünlere de mantar sporları bulaşabilir ve bu sporlar sıcak ortamda hızla üreyebilir. Tarla yönetimi sırasında pest kontrollerin yapılması önerilir. Böylece haşere kaynaklı bitki ve hayvan hastalıklarının önüne geçilebilir. 
Fly Master Yapışkanlı Bant Seti 400 m
Hasat ve Kurutma
Ürünler olgunluk seviyesine ulaştığında hemen hasat edilmelidir. Hasat sırasında mekanik hasar görmemeleri için dikkatli bir yaklaşım benimsemek ürünlerin genel kalitesini korumada kritik bir rol oynar.
Özellikle nem oranı yüksek bölgelerde, hasat edilen ürünler mümkün olan en kısa sürede kurutulmalıdır. Hızlı kurutma hem küflenmeyi önler hem de mikotoksin oluşumunu azaltır. Ürünlerin besin değerlerini en iyi şekilde korumak için kurutma sürecinde sıcaklık ve hava akışı gibi faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır.
Küf oluşturan mantarlar oksijenle temas ettiğinde daha hızlı yayıldığından hasat edildikten sonra ürünlerin üzeri silaj naylonu ile kapatılmalı ve oksijen miktarı azaltılmalıdır. Çiftliğim AgroMarket’ten temin edebileceğiniz Kerbl Silaj sıcaklık ve nem ölçer ile yemlerinizin nem değerlerini ölçebilir, kuru kalmasını sağlayabilirsiniz.
Kuru Ot Nem Ölçer
Yemleri Depolama
Depolama koşulları yemlerin kalitesi ve güvenliği açısından belirleyici bir faktördür. Nem oranı, depolama süresi ve çevre sıcaklığı gibi etkenler titizlikle kontrol edilmelidir. Güvenli bir depolama ortamı sağlamak için nem oranı düşürülmeli, ortam kuru ve serin tutulmalıdır. Ayrıca depoların düzenli olarak havalandırılması küf ve mantar oluşumunu engelleyecektir.
Kerbl Silaj Sıcaklık ve Nem Ölçer
Taşıma Sürecinde Dikkat
Ürünlerin taşıma aşaması, dikkat gerektiren bir süreçtir. Taşınma sırasında kullanılan araçların temizlenmesi ve uygun pestisitler kullanılması küflenme riskini azaltır. Özellikle yağmurlu havalarda veya nemli ortamlarda taşınacak ürünlerin nem oranı düzenli olarak kontrol edilmelidir. Bu süreçte ürünlerin oksijen almayacak şekilde paketlenmesi ve uygun taşıma yöntemlerinin kullanılması, küflenme riskini azaltır ve ürünlerin kalitesinin korunmasına yardımcı olur.